Fobia społeczna
Fobie społeczne przejawiają się w postaci obaw przed kontaktami z innymi ludźmi, znalezieniem się w sytuacjach publicznych (Pużyński, 2007). Osoby cierpiące na fobie społeczną zdają sobie sprawę, że ich strach jest nadmierny lub nieuzasadniony, lecz nadal unikają sytuacji powodujących u nich uczucie strachu. Osoby te boją się bycia obserwowanym przez innych (np. może nie jeść w miejscach publicznych, ponieważ boi się, że zwymiotuje, jeśli kto będzie patrzył, gdy spożywa posiłek). W związku z przeżywanymi obawami u chorych występuje wzmożony niepokój oraz objawy fizjologiczne typu drżenie, czerwienienie się pocenie, które, jak sądzą osoby cierpiące na fobię społeczną, są dostrzegane przez otoczenie i negatywnie odbierane. To powoduje, że odczuwają wstyd i coraz bardziej unikają kontaktów społecznych.
Fobia społeczna może być:
- Specyficzna – unikanie określonego rodzaju sytuacji społecznych, lęki mogą się pojawiać w kontakcie z określonymi osobami (np. przełożonymi).
- Uogólniona – unikanie większości sytuacji społecznych.
Zazwyczaj samoocena osób cierpiących na fobię społeczną specyficzną jest niska lub niestabilna, aspiracje wysokie, a tolerancja na krytykę niewielka (Aleksandrowicz, 2002).
Fobie społeczne powstają najczęściej w wieku młodzieńczym, ale jej symptomy mogą już być widocznej wcześniej. Częściej zapadają na nią kobiety niż mężczyźni.
Fobia społeczna tzw. społeczne zaburzenie lękowe, to znaczna i utrwalona obawa przed jedną (lub więcej) sytuacją społeczną lub sytuacją występowania, w których osoba jest narażona na obecność nieznanych sobie ludzi albo możliwość bycia ocenianą przez innych. Osoba boi się, że postąpi w taki sposób, który spowoduje, że będzie się czuła upokorzona lub zakłopotana. Gdy osoba znajduje się w sytuacji społecznej budzącej obawy jest narażona na lęk lub/i napady paniki. Sytuacje te przynoszą nasilony lęk lub cierpienie. Jednostka zdaje sobie sprawę, że strach pojawiający się w danej sytuacji jest nadmierny i irracjonalny. Unikanie sytuacji lękowej, cierpienie w tego typu sytuacjach powodują zakłócenia w normalnym życiu, w życiu zawodowym, w aktywności społecznej i kontaktach międzyludzkich. Natomiast, gdy jednostka znajdzie się w sytuacji, która powoduje u niej fobię powoduje to znaczne cierpienie.
Literatura:
Aleksandrowicz, J.W. (2002). Psychopatologia zaburzeń nerwicowych i osobowości. Kraków: Wydawnictwo Uniwersyteu Jagiellońskiego, 59-60
Pużyński, S.(2007). Choroby afektywne (zaburzenia afektywne nawracające). W: Bilikiewicz, A. Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 323-369