Nerwica – co to właściwie jest?
Nerwice to potoczne określenie zaburzeń nerwicowych, które obecnie noszą nazwę zaburzeń lękowych (zgodnie z obowiązującą klasyfikacją ICD-10).
Z zaburzeniami lękowymi mamy do czynienia, gdy lęk i strach przeszkadzają jednostkom normalnie funkcjonować. Strach budzą konkretne zdarzenia, przedmioty, sytuacje i jest reakcją naturalną na pojawiające się zagrożenie. Natomiast lęk jest odczuwany jako niepewność w stosunku do nieokreślonego zagrożenia.
Lęk i strach są stanami emocjonalnymi, które spełniają funkcje adaptacyjne. Aby strach spełniał swoją adaptacyjną funkcję nakłaniania do ucieczki lub przeciwdziałania zagrożeniu musi pojawić się z dużą wielkością (Carson, Butcher, Mineka, 2006).
Lęk jest rozumiany jako mieszanka emocji i myśli, charakteryzujących się znacznym rozproszeniem, a związany jest ze złym nastrojem, obawami o przyszłość.
Elementy strachu i lęku (Seligman, Walker, Rosenhan, 2003):
- Poznawcze – tylko ten element różni się znacząco w przeżywaniu lęku i strachu. Tutaj strach jest związany z konkretnym zagrożeniem, natomiast lęk z zagrożeniem niejasnym, rozproszonym.
- Somatyczne – zewnętrzne (np. gęsia skórka, pot) i wewnętrzne (uaktywnia się współczulna część AUN powodując m.in. przyspieszenie rytmu serca, przyspieszenie oddechu).
- Emocjonalne – obejmują uczucia przerażenia, grozy, paniki.
- Behawioralne – czyli próby reakcji na przedmiot strachu (ucieczka, walka, unikanie) oraz doświadczanie niepokoju. Lęk przejawia się próbą unikania sytuacji, w których może się pojawić zagrożenie.
Zaburzeniami, w których człowiek doświadcza strachu nieproporcjonalnego do rzeczywistego zagrożenia, są fobie, w tym fobia społeczna oraz zaburzenia stresu pourazowego (Seligman, Walker, Rosenhan, 2003).
Liteteratura:
Carson, R.C., Butcher, J.N., Mineka, S. (2006). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Tom 1, 251-317
Seligman, M.E.P., Walker, E.F., Rosenhan, D.L. (2003). Psychopatologia, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 180-237